Παλιάμπελα Κολινδρού

 

Τα Παλιάμπελα είναι χωριό του δήμου Πύδνας - Κολινδρού στην Π.Ε. Πιερίας στο νοτιοδυτικό τμήμα της Κεντρικής Μακεδονίας. Έχει πληθυσμό 210 κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2011 και βρίσκεται ανάμεσα στο Αιγίνιο και στον Κολινδρό. Έως το 2011 αποτελούσε δημοτικό διαμέρισμα του, πλέον καταργημένου, δήμου Κολινδρού. Απέχει μόλις 3 χιλιόμετρα από τον Κολινδρό. Το χωριό έχει έντονο το παραδοσιακό στοιχείο. Οι κάτοικοι ασχολούνται με καλλιέργεια αμπελιών και βαμβακιού και πολύ λίγο με την καλλιέργεια καπνού.

 

 

Παλαιότερη ονομασία του χωριού είναι το Λόντζιανο (=αμπέλι). Το χωριό έλαβε τη σημερινή του ονομασία το 1928, σε μετάφραση της προηγούμενης και ίσως από τα πολλά αμπέλια που είχε εκείνη την εποχή. Έχει Μορφωτικό Αθλητικό Σύλλογο και ο κεντρικός ναός του είναι αυτός της Κοίμησης της Θεοτόκου. Από πολιτιστική άποψη ενδιαφέρον έχει η πανήγυρη της Ζωοδόχου Πηγής.

Από αρχαιολογικής άποψης, τα Παλιάμπελα βρίσκονται μέσα στο τρίγωνο που σχηματίζουν τρεις σημαντικές αρχαιολογικές θέσεις: η αρχαία πόλη του Δίου, η οποία απέχει 50 χιλιόμετρα, οι βασιλικοί Μακεδονικοί τάφοι της Βεργίνας και οι αρχαίες Αιγές, στο γειτονικό νομό Ημαθίας (σε απόσταση 17 χιλομέτρων) και η ελληνιστική πόλη της Πέλλας, επίσης σε απόσταση 50 χιλιομέτρων.

Μεγάλο ενδιαφέρον ιδιαίτερα γιά τους αρχαιολόγους αποτελεί η ανακάλυψη προιστορικού οικισμού στα Παλιάμπελα.

Το ερευνητικό πρόγραμμα της ανασκαφής των Παλιαμπέλων Κολινδρού Πιερίας εγκαινιάστηκε το 1999 μετά το χαρακτηρισμό της θέσης ως αρχαιολογικό χώρο το 1995 από τους αρχαιολόγους Μ. Μπέσιο και Μ. Παππά
.

 

Νεολιθικός οικισμός Παλιάμπελα

 

Ο αρχαιολογικός χώρος των Παλιαμπέλων Κολινδρού εντοπίζεται στη βορειοανατολική Πιερία, ένα νομό έκτασης 352 τ.χλμ. που ανήκει στην ευρύτερη περιφέρεια της κεντρικής Μακεδονίας. Τα Παλιάμπελα βρίσκονται στους απαλούς λόφους που μεσολαβούν ανάμεσα στις υπώρειες των Πιέριων ορέων στα νότια και τη μεγάλη πεδιάδα των Γιαννιτσών στα βόρεια. Απέχουν μικρή απόσταση από τις ακτές του Θερμαϊκού κόλπου στα ανατολικά όσο και από τον ποταμό Αλιάκμονα στα βόρεια.

Τα Παλιάμπελα αναφέρονται για πρώτη φορά από τον αρχαιολόγο Δ. Γραμμένο που βρέθηκε στην περιοχή σε μια προσπάθεια εντοπισμού και καταγραφής προϊστορικών θέσεων. Με βάση κάποια διαγνωστικά επιφανειακά ευρήματα η θέση χρονολογήθηκε στη Νεολιθική εποχή (6500-4000 π.Χ.). Τη θέση επισκέφτηκαν αρκετοί ερευνητές, αλλά το ουσιαστικό βήμα για την αρχή της αρχαιολογικής μελέτης έγινε με το χαρακτηρισμό της θέσης ως αρχαιολογικό χώρο το 1995 από τους αρχαιολόγους Μ. Μπέσιο και Μ. Παππά.

Το ερευνητικό πρόγραμμα της ανασκαφής των Παλιαμπέλων Κολινδρού Πιερίας εγκαινιάστηκε το 1999, όταν με επικεφαλής τον καθ. Κ. Κωτσάκη μια ομάδα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Σέφηλντ (Ηνωμένο Βασίλειο) πραγματοποίησαν δοκιμαστική επιφανειακή έρευνα στον χώρο του προϊστορικού οικισμού.

Με βάση τα επιφανειακά ευρήματα η θέση φάνηκε ότι κατοικούνταν για περίπου μιάμιση χιλιετία (από το 6000 ως το 4500 π.Χ.) κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής περιόδου. Η γεωφυσική διασκόπηση έδωσε ενδείξεις ότι η τούμπα, κατά τη Νεότερη Νεολιθική (περ. 4500 π.Χ) περικλείονταν από σύστημα περιβόλων και τάφρων στο πρότυπο του Νεολιθικού Διμηνίου. Το πάχος των αρχαιολογικών επιχώσεων υπολογίστηκε κατά μέσο όρο στο 1-1,5 μέτρο (κατά τόπους ως και 5 μ.) και η έκταση των ευρημάτων φάνηκε ότι κάλυπτε το σύνολο του λόφου με έμφαση την κορυφή και το δυτικό τμήμα της τούμπας. Σποραδικά ευρήματα υπέδειξαν δραστηριότητα προς το τέλος της εποχής Χαλκού (13ος -12ος αι. π.Χ.) και κατά τη Βυζαντινή περίοδο (6ος - 14ος αι. μ.Χ.). Παρόλα αυτά, τα πιο εκτεταμένα ευρήματα ανήκαν φανερά στο Νεολιθικό οικισμό. Έτσι αποφασίστηκε η προετοιμασία ενός οργανωμένου ανασκαφικού προγράμματος με αφετηρία τα σημεία της τούμπας που είχαν τις πιο ενθαρρυντικές αρχαιολογικές ενδείξεις.

Δημοτική Ενότητα Κολινδρού


Δημοτική Κοινότητα Κολινδρού (3.032)
Ο Κολινδρός (2.822)
Τα
Παλιάμπελα (210)
Τοπική Κοινότητα Καστανέας -- η Καστανιά (249)
Τοπική Κοινότητα Λιβαδίου -- το Λιβαδί (235)
Τοπική Κοινότητα Ρυακίων -- τα Ρυακία (367)

 

Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου στα Παλιάμπελα.

 

Κάθε χρόνο την Παρασκευή της Διακαινησίμου πανηγυρίζει ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου στα Παλιάμπελα Κολινδρού. Οι εορταστικές εκδηλώσεις ξεκίνησαν από το απόγευμα της Πέμπτης με εσπερινό και περιφορά της εικόνας και κορυφώθηκαν την Παρασκευή 6 Μαΐου με αρχιερατική Θεία Λειτουργία χοροστατούντος του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Κίτρους Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Γεωργίου.

Αν και ο ναός είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου η παράδοση των κατοίκων έχει καθιερώσει τον εορτασμό την Παρασκευή της Διακαινησίμου Εβδομάδας. Οι κάτοικοι των Παλιαμπέλων πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, έφεραν μαζί τους τις παραδόσεις και τα θρησκευτικά έθιμα. Η Παναγία Ζωοδόχος Πηγή του Μπαλουκλί ή Παναγία η Μπαλουκλιώτισσα αποτελούσε ιερό χριστιανικό αγίασμα το οποίο ευλαβούνταν ιδιαίτερα οι κάτοικοι όλης της Ανατολικής Θράκης. Το αγίασμα βρίσκεται στη Κωνσταντινούπολη έξω από τη δυτική πύλη της Σηλυβρίας, όπου υπήρχαν τα λεγόμενα «παλάτια των πηγών» στα οποία οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες παραθέριζαν την Άνοιξη. Πήρε την ονομασία του από το τουρκικό όνομα Bal?k (= ψάρι) και περιλαμβάνει το μοναστήρι, την εκκλησία και το αγίασμα.

Ιδιαίτερα καθοριστική στην διοργάνωση της γιορτής είναι η συμβολή του Συλλόγου Γυναικών Παλιαμπέλων που κάθε χρόνο προσπαθεί να κάνει πιο λαμπρή την πανήγυρη.

 

Ανασκαφική δραστηριότητα και ευρήματα

Advertisement

Κ ο λ ι ν δ ρ ό ς